Có phải bạn đang gặp tình trạng: ban ngày bé rất ngoan, nhưng đến đêm thì bé lại thường xuyên quấy khóc, khó ngủ hoặc ngủ chập chờn – điều này khiến cho bạn và cả gia đình cảm thấy lo lắng, mệt mỏi và ngày càng cạn kiệt năng lượng? Đừng hoang mang – vì đây được xem là tình trạng phổ niến ở trẻ sơ sinh, nhất là trong những tháng đầu đời

Theo các chuyên gia, giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình phát triển não bộ, chiều cao, trí tuệ và cảm xúc của trẻ. Trong lúc ngủ, cơ thể bé tiết ra hormone tăng trưởng, não bộ xử lý thông tin và hình thành kết nối thần kinh.

Tuy nhiên, trẻ sơ sinh có nhịp sinh học chưa ổn định, dễ bị ảnh hưởng và tác động từ bởi môi trường xung quanh. Nhưng đâu là nguyên nhân khiến trẻ không ngủ ngon hay ngủ không sâu giấc Hãy cùng “Bé khỏe mẹ vui” tìm hiểu những yếu tố thường gặp dưới đây để có cách chăm sóc phù hợp hơn cho bé yêu của bạn.

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh khó ngủ hoặc thường xuyên quấy khóc vào ban đêm chính là do đói hoặc ăn quá no trước khi ngủ. Dạ dày của trẻ sơ sinh còn rất nhỏ, vì vậy bé rất nhạy cảm với cảm giác đói. Nếu chưa được bú đủ no, bé sẽ dễ thức giấc, quấy khóc và trở nên khó ngủ. Các dấu hiệu thường thấy khi bé đói là đưa tay lên miệng, tóp tép môi, quấy khóc hoặc tìm vú mẹ. Vì vậy, mẹ nên cho bé bú hoặc ăn uống đều đặn và cách nhau khoảng 2–3 tiếng, tùy theo nhu cầu và độ tuổi của bé. Tuy nhiên, ngược lại, trước khi ngủ bé lại bú quá no  - điều này cũng có thể dẫn đến tình trạng đầy bụng, khó tiêu hoặc trớ sữa, khiến bé trằn trọc và không ngủ sâu. Do đó, việc điều chỉnh lượng sữa hợp lý và đảm bảo bé được ợ hơi sau bú là điều rất quan trọng để giúp bé có một giấc ngủ ngon và liên tục suốt đêm.

2. Môi trường ngủ không phù hợp

Một nguyên nhân phổ biến khác khiến trẻ sơ sinh khó ngủ là môi trường ngủ không phù hợp. Ánh sáng quá mạnh/chói, tiếng ồn xung quanh hoặc nhiệt độ phòng không thù hợp (quá nóng hoặc quá lạnh) đều có thể khiến bé cảm thấy khó chịu, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn hoặc chập chờn. Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, do đó các bé cần được nghỉ ngơi trong không gian yên tĩnh, ánh sáng dịu nhẹ hoặc bóng tối, cùng với nhiệt độ phòng ổn định từ 24–26°C để cảm thấy an toàn và dễ chịu.

Bên cạnh đó, việc lựa chọn trang phục cho bé cũng rất quan trọng. Nhiều bậc cha mẹ có xu hướng mặc nhiều lớp áo hoặc quấn bé quá kỹ vì lo con bị lạnh. Nhưng điều này dẫn đến kết quả quả hoàn toàn ngược lại, dễ khiến bé cảm thấy bị bí bách, ra mồ hôi lưng, từ đó dễ giật mình, quấy khóc và ngủ không ngon. Do đó, hãy lựa chọn cho bé những bộ quần áo mỏng, mềm, thấm hút tốt và phù hợp với nhiệt độ phòng/mùa – để giúp bé cảm thấy thoải mái và dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

3. Bé đang gặp vấn đề về sức khỏe như mọc răng – bệnh

Đau bụng, sốt, mọc răng... – những nguyên nhân dẫn đến việc bé trở nên khó ngủ, hay giật mình, cáu gắt và kén ăn. Khi cơ thể bé không khỏe, bé thường bứt rứt, khó chịu và dễ quấy khóc, thậm chí có những bé còn mất ngủ cả đêm khiến các bậc phụ huynh vô cùng lo lắng. Vì vậy, mẹ cần đặc biệt chú ý và quan sát các biểu hiện bất thường về thể chất và cảm xúc của bé như: da tái, thân nhiệt tăng, bé cắn ngón tay, hay khóc kéo dài không rõ lý do. Đây chính là những tín hiệu quan trọng giúp mẹ sớm nhận biết tình trạng sức khỏe của bé, từ đó có hướng xử lý phù hợp – bao gồm việc điều chỉnh chế độ sinh hoạt, chăm sóc đúng cách hoặc đưa bé đi khám bác sĩ khi cần thiết.

4. Rối loạn lịch sinh hoạt – ban ngày ngủ nhiều

Nhiều ba mẹ có thói quen để bé ngủ quá lâu vào ban ngày — với suy nghĩ rằng "ngủ nhiều là tốt" hoặc vì thấy bé ngủ quá ngon nên không nỡ đánh thức. Bên cạnh đó, việc cho bé chơi quá nhiều vào buổi tối cũng là nguyên nhân phổ biến khiến đồng hồ sinh học tự nhiên của trẻ bị rối loạn.  Khi lịch sinh hoạt không ổn định và thấ thường, bé sẽ khó phân biệt được ngày – đêm, dẫn đến tình trạng ngủ ngày – thức đêm, gây mệt mỏi cho cả bé và người chăm sóc.

5. Do bé hoạt động quá mức vào ban ngày

Việc cho bé vận động và vui chơi vào ban ngày là điều cần thiết để giúp bé có thể phát triển thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, nếu hoạt động quá mức, đặc biệt là vào ban ngày hoặc chiều tối, điều này sẽ tác động và khiến hệ thần kinh của trẻ bị kích thích quá độ, rơi vào trạng thái hưng phấn. Từ đó, bé khó chìm vào giấc ngủ mà còn dễ gặp các tình trạng như giật mình, nói mớ, gặp ác mộng hoặc quấy khóc giữa đêm.

6. Tả ướt

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhưng dễ bị ba mẹ bỏ qua là tã bị ướt, bẩn hoặc có mùi hôi, khiến bé cảm thấy lạnh, ngứa ngáy và vô cùng khó chịu trong lúc ngủ. Trẻ sơ sinh có làn da mỏng và cực kỳ nhạy cảm, nên chỉ một chút ẩm ướt cũng có thể khiến bé quấy khóc, tỉnh giấc giữa đêm và khó ngủ trở lại.